پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی طی حکمی، با تنفیذ رأی ملت ایران در انتخابات، جناب آقای دکتر مسعود پزشکیان را به عنوان ریاست جمهوری اسلامی ایران منصوب کردند.مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری صبح امروز (یکشنبه) در حسینیه‌ امام خمینی (ره) برگزار شد .رهبر انقلاب در حکم تنفیذ برگزاری توأم با آرامش چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری را از افتخارات ملت و حاکی از عقلانیت و متانت فضای سیاسی کشور و رئیس جمهور منتخب ملت را شخصی فرزانه، صادق و مردمی و دانشمند برشمرده‌اند.

کتاب «برنامه فرانکلین در ایران» که چندماه قبل از نشر شیرازه توسط مهدی گنجوی به چاپ رسید، حاصل بحث تازه درباره جنگ سرد در بازه زمانی سال‌های ۱۳۳۲ تا ۱۳۵۶ بود.وقتی کلمه‌ای یا مفهومی مثل امپراتوری را استفاده می‌کنید به مجموعه تاثیر و تاثرها، فشارها، برنامه ریزی‌ها و... اشاره می‌شود که ناقض فرض اولیه دولت- ملت به‌عنوان واحد‌های خودمختار و مستقل است. درواقع می‌گوید در دنیا یک‌سری دولت- ملت وجود دارد که خودمختار نیستند، چون تحت‌تاثیر متروپل‌ها یا مراکز امپراتوریایی یا منطق امپراتوریایی و... قرار دارند. این با فرض اولیه در تعریف دولت- ملت در تقابل است، بنابراین مفهوم امپراتوری چیز‌هایی شبیه امپراتوری است. کتاب شرح می‌دهد که چه کار کردند و در کدام کشور‌ها این برنامه اجرا شد؛ ایران، الجزایر، عراق و ۱۲ کشور را نام می‌برد که در آن‌ها برنامه فرانکلین اجرا شد که موفق‌ترین‌شان ایران بود.

زندگی چیست و چگونه باید درباره آن تامل شود؟ این دو پرسش ظاهرا سرآمد پرسش‌هایی است که حالا به صورت جدی در صحنه اجتماعی خود را نمایان کرده است. دیگر نمی‌توان به سادگی از این پرسش‌ها عبور کرد، چرا‌که پرسش‌های فعلی دورنمایه سیاسی و اجتماعی دارند، هر‌چند که علی‌الظاهر خیلی به آنها توجه نشود.

امروز می‌خواهیم داستان زندگی مردی را بنویسیم که بزرگ‌ترین شرکت تولید کننده ابزارآلات ایران را بنیان گذاشته است. مردی که به افتخارنام بزرگش، شرکتش را "ابزار مهدی" نام گذاشته است. او "محمد مهدی مظلومیان" نام دارد. اما این طرف داستان است. داستان تولید و تولید کننده در ایران، دو طرف دارد. طرف دوم داستان، دولت‌ها و نهاد‌ها و سازمان‌های تخصصی قرار دارند. همان‌هایی که به کارکنان خود حقوق می‌دهند که از تولید و تولید کننده حمایت کند، اما همه شاهد هستیم که نظام اداری کشور، نظام چوب لای چرخ کن تولید است. از مالیات و بیمه و کار گرفته تا شهرداری و نهاد تخصصی و نهاد ناظر و غیره. از سیاست‌های اقتصادی کشور گرفته تا چالش‌های سیاسی. نتیجه می‌شود نالیدن یک تولید کننده بین المللی از ضعف زیر ساخت ها، عدم حمایت ها، قوانین دست و پاگیر، کمبود مواد اولیه، نظام بروکراسی فشل، تغییر قوانین و مقرره‌ها بشکل مکرر، مشکلات اقتصادی کلان و اقتصاد سیاسی و غیره. یادمان نرود که پیشرفت مهدی مظلومیان‌ها، پیشرفت یک کشور محسوب می‌شود.

علی اکبر گودرزی (هوادارانش او را در ابتدا «چوپان زاده آزاده» و سپس «امام» می‌نامیدند /زاده ۱۳۵۵ و در شناسنامه ۱۳۳۸ در روستای دوزان شهرستان الیگودرز - درگذشت ۳ خرداد ۱۳۵۹) مصداق همان آدم‌های با دانش اندک و ایمان زیاد بود که می‌توانست هزاران نفر را به پای برداشت‌های انحرافی خود از متون دینی، قربانی کند و یک جامعه‌ای را به قهقرا سوق دهد. وی تلاش داشت تا یک نظام سیاسی جایگزین جمهوری اسلامی فعلی تاسیس کند. در آغاز دهه ۱۳۵۰ چندین گروه سیاسی با ایدئولوژی اسلامی اعلام موجودیت و فعالیت کردند و تفاوت عمده گروه فرقان با همه آن‌ها در این بود که آبش با روحانیون در یک جوی نمی‌رفت و خواهان «اسلام بدون آخوند» بود. به همین دلیل، گودرزی در سال ۱۳۵۶ عبا و امامه طلبگی را کنار گذاشت و در سن ۱۸ سالگی، به تفسیر قرآن روی آورد و بنوعی گروه فرقان را تاسیس کرد. او از آیات قرآن فقط جنگ و جهاد و مبارزه را می‌فهمید و چیزی از صلح و زندگی در کلام او نبود. جمعیتی از جوانان مذهبی و پرهیجان در مساجد پایین شهر تهران در محدوده نازی آباد و جوادیه و میدان شوش نیز، گوش تا گوش می‌نشستند و این تفاسیر خون چکان را استماع می‌کردند. ایده اسلام بدون روحانیت را اولین بار اندیشمند پاکستانی، ابوالا مودودی، مطرح کرد. سپس دکتر علی شریعتی آنرا ذیل مبحث «جامعه بی طبقه توحیدی» شرح و بسط داد. اکبر گودرزی تحت تأثیر اندیشه انقلابی شریعتی تفسیری از قرآن به نام «ایدئولوژی توحیدی» تألیف کردو یکی دیگر از افرادی که تأثیر مهمی در شکل‌گیری ایدئولوژی گروه فرقان داشت، حبیب‌الله عاشوری، روحانی ناراضی بود. فرقانی‌ها هم به استناد همین حرف شریعتی، معتقد بودند که، چون روحانیت شیعه بصورت یک طبقه اجتماعی ظاهر شده، بنابراین برای تاسیس یک جامعه اسلامی خالص و بدون طبقه، باید این‌ها را از سر راه برداشت. به نظر آن‌ها «میان اسلام و روحانیت هیچ انضمام و انسجامی وجود ندارد». این ایده را بعد‌ها مجاهدین خلق پی گرفتند و در عین تاریک اندیشی‌های ایدئولوژیک و مذهبی، همچنان خودشان را مخالف «آخوندیسم» نامیدند. جدال رسمی روحانیون و فرقانی‌ها در سال‌های قبل از انقلاب را، مرتضی مطهری شروع کرد و از آنان با عنوان «ماتریالیست‌های مسلمان و منافق» یاد کرد. گودرزی بر خلاف بسیاری از روشنفکران مذهبی، در هر صورت با ظواهر و کلمات و آیات قرآن آشنایی کامل داشت و در پاسخ به روحانیون سعی می‌کرد که با ادبیات و منطق خودشان به آن‌ها پاسخ دهد. به نظر گودرزی از نظر قرآن «منافق کسانی هستند که همزمان با باند حکومت و باند مردم همکاری می‌کنند». اشاره او مستقیما به خود مطهری و نیز سید محمد بهشتی، محمدمفتح و جواد باهنر بود که در آموزش و پروش و دانشگاه دوره پهلوی تدریس می‌کردند و در عین حال، با حکومت پهلوی هم مخالفت می‌کردند. با پیروزی انقلاب و آغاز سال ۱۳۵۸، گروه فرقان دست به تفنگ برد و نخستین ترور‌ها در درون نظام نوپا را رقم زد. از سپهبد قرنی نخستین رئیس ستاد مشترک جمهوری اسلامی شروع کرد تا مطهری و مفتح و عراقی و در مجموع ۱۹ نفر را هدف قرار داد. آیت الله خامنه ای، هاشمی رفسنجانی، موسوی اردبیلی و عباس امیر انتظام نیز هدف سوء قصد قرار گرفتند و جان سالم به در بردند. بهانه این کار هم اطلاعیه مشترک مرتضی مطهری و مهدی بازرگان در خصوص لزوم بازنگری آثار شریعتی بود که بت و بوطیقای فکری فرقانی‌ها به حساب می‌آمد. در دیماه ۱۳۵۸ علی اکبر گودرزی در یک خانه تیمی در خیابان جمالزاده تهران دستگیر شد. محاکمه او به علی اکبر ناطق نوری و اسدالله لاجوردی سپرده شد. تعداد اعضای رسمی گروه فرقان حدود ۷۰ نفر اعلام شد. جمعی دستگیر و ابراز پشیمانی کردند و تعداد بر سرموضع ماندند و به همراه گودرزی در خرداماه ۱۳۵۹ اعدام شدند. هنوز هم در خارج از کشور اطلاعیه‌هایی به نام این گروه منتشر می‌شود.

سعید معیدفر رئیس انجمن جامعه شناسی ایران بیان داشت که سیاست باید عاملیت خودش را در تحقق دین کنار بگذارد. اولین گام این است که حکومت از تداوم و تشدید مداخله در امر دینی اجتناب کند. دخالت ها در دین، ثلمه‌ای به دین وارد کرده که حالا حالاها آثار منفی آن را خواهیم داشت . اگر همچنان مداخله حکومت در عرصه دین تداوم پیدا کند، نمی‌دانم که سال‌های آینده ما تا چه اندازه با گریز مردم از دین رو به رو خواهیم شد. یعنی الآن نمونه‌هایی هست و می‌تواند شدت بیشتری پیدا کند.فکر می‌کنم اولین گام این است که حکومت از تداوم و تشدید مداخله در امر دینی اجتناب کند؛ بعد خود مردم یا بزرگان جامعه و کسانی که باورهای عمیق دینی دارند، بتوانند با شیوه‌های ترویجی یا تعلیمی اوضاع را به حالت عادی برگردانند.

آیت‌الله محمد امامی کاشانی نماینده مجلس خبرگان رهبری و امام جمعه موقت تهران ساعتی پیش در منزل به علت ایست قلبی دار فانی را وداع گفت. وی که متولد ۱۰ مهر ۱۳۱۰ بود از اعضای اولیه جامعه روحانیت مبارز تهران بوده و پس از پیروزی انقلاب اسلامی مناصب متعددی را با حکم امام‌خمینی متصدی شد و از سال ۱۳۶۲ با حکم ایشان به عنوان یکی از فقهاء شورای نگهبان منصوب گردید. مرحوم آیت الله امامی کاشانی همچنین ریاست مدرسه عالی شهید مطهری را بر عهده داشت. وی دو هفته قبل از مرگ با وجود تأیید صلاحیت از جانب شورای نگهبان از انتخابات مجلس خبرگان ۱۴۰۲ کناره‌گیری کرده بود. نماز عید قربان سال ۱۳۹۵ در تهران به امامت وی برگزار شد. وی از نزدیکان و معتمدان اکبر هاشمی رفسنجانی بود که در سال ۱۳۹۴ در لیست خبرگان مردم قرار داده شد و نفر دوم از تهران بعد از هاشمی رفسنجانی به مجلس خبرگان راه یافت.

به مناسبت ایام بزرگداشت پیروزی انقلاب اسلامی به بررسی ساختار پژوهشی و یافته‌های کتاب مقاومت شکننده:تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سال‌های پس از انقلاب اسلامی، نوشته جان فوران استاد جامعه شناسی دانشگاه کالیفرنیای آمریکا و ترجمه احمد تدین در سال ۱۳۷۰" توسط قاسم خرمی پرداخته شده است. این کتاب یکی از آثار روشمند درباره تحولات چند قرن اخیر ایران است. بعد از بیان نظرات خلاصه وار قاسم خرمی، اقدام به ضمیمه کردن تحلیل‌های نجف لک زایی (۱۳۸۳) درخصوص این کتاب شده است. تضارب آرای دو فرد مورد اشاره، شفاف کننده ابعاد مورد تاکید در این کتاب است.

در انقلاب ۵۷ هم روحانیون و هم روشنفکران در نبردی میان غرب و شرق در پی بازگشت به خویشتن بودند. «منصور معدل» در مقاله درخشان خود با عنوان «ایدئولوژی به مثابه گفتمان اپیزودیک: مورد انقلاب ایران» می‌گوید انقلاب ایران، انقلابی فاقد ضدانقلاب بوده است؛ هم مردم آن را قبول داشتند و هم ایالات متحده و شوروی آن را، ولو با اکراه، پذیرفتند.

دولت شاپور بختیار بعد از ورود امام خمینی (ره) به ایران، کوشش کرد با ارسال دو لایحه «انحلال ساواک» و «تعقیب قضایی نخست وزیران و وزرای سابق»، انقلابیون را از «تغییرات اساسی» منصرف و رضایت آن‌ها را برای «تغییرات جزئی»، همزمان با «حفظ قانون اساسی»، جلب نماید. اقداماتی که نشان می‌داد بختیار، درکی از تغییرات پیچیده اجتماعی وضعیت انقلابی جامعه نداشته است. از ان سال‌ها بالغ بر ۴۵ سال می‌گذرد. تحلیل‌ها نشان می‌دهد که دو عامل درونی فروپاشی پهلوی دوم را باید در توسعه نامتوازن و فساد در هسته سخت (هسته امنیتی-قضایی-نظامی حافظ حکومت ها) جستجو کرد و موضوعی که باید مورد توجه کلیه نظام‌ها در سراسر دنیا بوده و با حساسیت بدان توجه و تمرکز شود.

غرب هیچ‌گاه از گذشتۀ خود غافل نبوده و به خصوص سیر علوم غربی کاملاً پیوسته است. سنت‌های علمی غرب حتی در سیاه‌ترین اعصار تاریخ حفظ شده و استمرار یافته است. فلسفۀ غرب از تالس تا هایدگر تداوم داشته و همین موجب غنای آن شده است. اما آیا بزرگ‌ترین اتفاقات تاریخی ایران معاصر انعکاسی در آثار علامه یا دیگران داشته است؟ آیا آثار ایشان قبل و بعد از کودتای ۲۸ مرداد یا انقلاب اسلامی تفاوت محسوسی دارد؟

شاید بتوان مهمترین ویژگی علامه حسن زاده آملی (ره) را «طالب دائمی علم»، «غواص کوشای دریای علوم اسلامی» و «دانشمند جامع و ذوالفنون علوم اسلامی» دانست. او روحیه علم آموزی و جستجوگری فوق‌العاده ای داشت که این روحیه، در همه سنین و حیات ایشان، فعال و پویا بوده است. همین روحیه جستجوگری اش بود که او را به شرکت و درک دروس اساتید مختلف و برجسته موفق نمود. هم در آمل، هم در تهران و هم در قم.

باید زحمت کشیده باشی تا بفهمی که بدست آوردن چقدر سخت است و به زور گرفته شدن دست رنجت چقدر درد دارد. باید سالم و باغیرت باشی تا درد تهمت و حاشیه سازی ها را درک کنی. باید کارآفرین و سازنده باشی تا بفهمی مبارزه همزمان در دو جبهه فنی و تولید و جبهه دادگاه و پاسگاه چه فشاری بر آدم می آورد. داستان راستان زیر، روایت قصه پر غصه عبدالرحیم جعفری است. روایت عکسی با فرح پهلوی و مصادره انتشارات اميركبير.

صنعت در ایران گرفتار است؛ از سویی به دلیل وضعیت و شاخص‌های اقتصادی و تحریم‌های ظالمانه و از سوی دیگر به دلیل نبود برنامه و استراتژی توسعه؛ شاید بزرگترین ضربه را صنعت کشور از همین منظر می‌خورد.استراتژی توسعه صنعتی به مجموعه‌ای از جهت‌گیری‌های بلندمدت گفته می‌شود که از یکسو، چارچوب و نحوه ارتباط بخش صنعت کشور با اقتصادجهانی را تعریف می‌کند و از سوی دیگر به‌طور غیرمستقیم بر تخصیص منابع بین صنایع و یا گروه‎های صاحب‌نفوذ جامعه اثر می‌گذارد. به این ترتیب استراتژی توسعه صنعتی به مثابه نقشه راهی است که سیاست صنعتی کشور را تعیین می‌کند. در واقع، سیاست مذکور در بردارنده همه سیاست‌های صنعتی، تجاری، ارزی، پولی و مالی است که همگی در یک راستا و به صورت هماهنگ در جهت تحقق استراتژی توسعه صنعتی تنظیم می‌شوند.در چنین شرایطی، هنوز احکام مهمی‌که لازمه تدوین استراتژی توسعه صنعتی است روی زمین مانده است. به‌نظر می‌رسد در سایه همین ابهام و بی عملی است که صنایع در ایران، قربانی کمبود‌ها می‌شوند و در شرایطی که حرکت چرخ‌های صنعت می‌تواندمتضمن فعالیت اقتصادی مولد باشد، قطع برق صنایع به‌دلیل فعالیت ماینر‌ها و استخراج رمز ارزها، ارجح شناخته شده و این حرکت بی‌برنامه تداوم می‌یابد. از این‌رو انتظار می‌رود دولت سیزدهم نسبت به مشخص کردن جایگاه صنعت در اقتصاد ایران هر‌چه سریعتر اقدام کرده و با تدوین برنامه‌ای دقیق نسبت به اولویت‌بندی صنایع اقدام کند تا نقشه راه برای سال‌های پیش‌رو روشن باشد. در این شرایط سایر بخش‌ها از جمله سیاستگذاران حوزه انرژی با دریافت دقیق مسیر حرکت، خود را با وضعیت ترسیم شده تطبیق داده و لازم است فضا را برای رشد بخش مولد اقتصاد مهیا کنند. مهمترین دستاورد این اقدام مهار تورم افسارگسیخته، ایجاد اشتغال پایدار و همچنین بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی در جامعه خواهد بود.

نظام حکمرانی هیچ برنامه علمی و عملی جهت تأمین مسکن و حل مسئله ندارد. نسبت دادن نا به سامانی و بحران بخش مسکن به چند اپلیکیشن داخلی یا ناشی از دلالی‌ها و واسطه‌گری‌های غیر ضرور، نه تنها از مسئولیت نظام حکمرانی در حل مسئله مسکن کم نمی‌کند، بلکه نشانه دیگری از وضعیت رها شده مسکن و سپردن آن به دست‌های نامری بازار است. دست‌هایی که هیچ‌گاه به سود فرودستان و طبقه کارگر عمل نکرده و نخواهد کرد.

مهمترین خوانشی که در ایران از ماجرای کربلا شده، خوانش دکتر علی شریعتی است که هنوز تاثیر آن وجود دارد و نمادسازی‌های آن انجام می‌شود. رویداد۲۴ در گزارشی به قلم علیرضا نجفی نشان داده که شریعتی چه روایتی از ماجرای امام حسین و کربلا مطرح کرد و پیامد‌های آن در جامعه مذهبی ایران چه بود.در فلسفه تاریخی که شریعتی منادی آن است، موتور محرک تاریخ چیزی نیست جز کین‌توزی و انتقام‌جویی. وی با خوانشی ایدئولوژیک از واقعه کربلا، آن را در ذیل نظریه کین‌توزانه خود قرار می‌دهد.

سمنانیان رییس اسبق دانشگاه تربیت مدرس با انتقاد می‌گوید: در یک دانشکده دانشگاه تهران از ۷۰ استاد، حدود سی نفر مهاجرت کرده اند و تعدادی از بقیه هم درصدد مهاجرت هستند. این‌ها افرادی هستند که مملکت خود را دوست دارند، اما شرایط مناسبی ندارند.

نیروی امنیتی نمی‌تواند برای سیستم علمی کشور تصمیم گیر خوبی باشد؛ بنابراین تاکید می‌کنم شرایط دانشگاهی ما خوب نیست و نیاز به تصمیم گیری‌های عاقلانه و پخته دارد. در یک دانشکده دانشگاه تهران از ۷۰ استاد، حدود سی نفر مهاجرت کرده اند و تعدادی از بقیه هم درصدد مهاجرت هستند. این‌ها افرادی هستند که مملکت خود را دوست دارند، اما شرایط مناسبی ندارند. فاجعه مهاجرت عظیم دانشجویان ما در کمتر کشوری رخ می‌دهد. آیا میتوان این جوانان مهاجر را مقصر دانست؟ اصلا اینطور نیست. ما فضایی درست کرده ایم که جوانان به جای ماندن و ساختن کشور خود، مهاجرت کرده و کشور‌های دیگر را آباد می‌کنند. وقتی باسوادترین جوانان ما، کشور را ترک می‌کنند، انتظار داریم باقی مانده‌ها کشور را خوب اداره کنند؟ بی تدبیری از این بالاتر که نیروی انسانی خود را تقدیم کشور‌هایی کنیم که آن‌ها را دشمن می‌خوانیم؟

ژیژک در سال ۱۳۹۵، با حضور در یکی از برنامه‌های تلویزیونی ایران، به بحران‌های جهانی، علت حمایت تعجب برانگیز خود از دونالد ترامپ، ریشه‌های سرمایه داری داعش و افول جریان چپ جهانی پرداخت. جالب اینکه به اهمیت ایران به عنوان جریان نه شرقی و نه غربی اشاره کرد. حال، همین «ژیژک»، در یک موضع گیری عجیب، از اغتشاشگران وقایع اخیر ایران و شعار‌های آنان، حمایت قاطعانه کرده است. واکاوی عوامل تغییر موضع ناگهانی و متناقضانه ژیژک و بررسی خطا‌های ادراکی و رفتار‌های سیاسی و غیرعلمی او، چیزی است که در این یادداشت به آن می‌پردازیم.

متن پیش رو، دو بخش از مقاله‌ی «گوشه‌ای از اخلاق محمد» است، تألیف مرحوم آیت‌ﷲ حاج‌سید ابوالفضل زنجانی که در سال ۱۳۴۷ و در مجموعه‌ی دوجلدی «محمد خاتم پیامبران» (از منشورات حسینیه ارشاد) منتشر شده است.